Skip to main content

KOKBOROK KOTHOMAYUNG

         
Kokrwbaino rwgwi saimannani swkang Sanskrit kokrwbaini koknose saimanna nanglaigrao. Tamoni hinkhe arose puila kokrwbaini yaphang yarwng chengsajakmani. Khoroksa swikwrwng bini swimani bisingtwi kaisa kothoma eba koklopno bini wansukma tei khakamungni phanbai kokthaino wawi naithothok khwlai goron rio. Abo haikhe swimungni goron manwi kaisa kaisa kokthai kothomani gwrwng manwi achaimanino hino kokrwbai. Obohai kokthaio ros eba kha nangmani gwrwng nukhakhe abonono  kokrwbai hinwi mano. Hayungo joto kok tongmani  kokrogno tabuk jotoni kuchugo kasajak chwngsajak hwnwi sawi mano. Aborog thumno salsa khukni kok eba khukni kokrwbai tongmani. Sana naimakhe hayungni joto chikon kotor koknino Khukni kokrwbai tongo. kok wngkha khugo kochokjak kok tei a kogo je rwbai tongo bono hinoo khukni kokrwbai. 

Kokrwbaino dalnwi khe khagwi mano  dalsa wngkha khugo kochokjak kok tei dalsa wngkha swijak kokrwbai. Greek tei Latin kokrogno hayungni kwchamkuk swijak kok hwnwi gosijago. Chini Bharatni Sanskrit kok bo abo haino kaisa kwchamkuk kok. Chini borok dophani kokborok kokni bedek khe juda khai nukjago jotobai sollaiya tei chini langmani bumul bo borogbai solthaya. 

Mwtaino khulumnai samung wngkha kwcham Bharatiya kokrwbaini yaphang yarwng, abono twiwino kwcham bharatiya kokrwbai swijago. Sajakma tongo kwcham Baratiya kokrwbaini bising 'Bed' wngkha borok munwisuni puila elemni yarwng. Rig bedno bharatni laibumao kwchamkuk kokrwbai, aboni bagwi engreji bai kok kaisa sajak tongo "The Vedas are the exquisite expression of the divinity, they are the first significant utterances on the lip of man".

Kwcham Bharatiya kokrwbai wngkha Bharatiya civilizationni kaisa pohor phunuknai, Bharatni kokrwbaino kainwikhe bakjak tongo (a) Khwnawi swrwngma kokrwbai (b) Muitu narwkma kokrwbai, bed tai Uponishadno khwnawi swrwngmani kokrwbai hwnwi sajago. Muito khwlai swimani bising Mahabarat tai Ramayan  khobjago. Rigbed Indo europe kokni kwchamkuk kaisa tongthar bijap omo Rock age jorani  kaisa bijap hwnwi romjago. Kok elem kwrwng tai wansuk kwrwngrogni wansukmatwi 1500-1200 BC bisingo Bharatiya upamahadesh o achaikha hwnwi sawi mano. Baksa baksa wansugo o bijap swijakmani jora 1700-1100 BCE bisingose, abohai bo laibumao swijak mano.
                                                      
KOKBOROK KOTHOMAYUNG 

1. HACHUK KHURIO
  
Hachuk khurio kothomayung swinai wngkha swikwrwng tei wansuk kwrwng  hoda hukumuni bagwi wansuklangnai Sudhanwa Debbarma. 1987 bisio bini o kothomayung swi karijago. Abono puila kokborokbai swiwi karijaknai kothomayung. O kothomayungno kaibrwi bwchapkhe karijakha. Puila bwchap 1987 bisio karijako aboni ulo kaibrwi bwchapkhe karijakha 2014 bisio thumsakhe TTAADC Language Wing bai. 1962 bisio swikwrwng Biharni Hajari bag alongo chopjagwi tongphuru o kothomayung swijago. O kothomayungo rwngmari, kami amchaini hamya chaya tongmung chamungno tei hoda hukumuni mangpilino kahamkhe mangpili tisawi phunukjakha. 

2. KHONG 
         
Khong kothomayung wngkha Shyamlal Debbarma bai swijak. 1996 bisio bini o khong kothomayung swi karijago. Bini o kothomayung hodao wngwi tongmani mwnak puito chamungno twiwi swijak. Hachuk khurio kothomayung hai khong kothomayungbo Birchandra(Bichang) ni yaktwi swinai hodani kokno tisai phunukha tei bini yaktwi hodani samung khwlai rwkha. Swinaini o kothomayungni bisingtwi saimano swkal tharimung kokborok sanai hodani mwnak puito o kaisa kiri masingsa tongmung. Aboni bagwi kami khakmungni simi chengwi bwtharlaima patimungrog tabukbo komoryakhu. Tabukni kwtal jorao naiwi naikhe abohai tongmungrog tabukbo nukjagwi tongkhu chini kami amchairogo, haini bagwino o wngmungrogno northai. 

3. RUNG
    
Swikwrwng Nanda Kumar Debbarma bai swijak Rung kothomayung 2001 bisio  swiwi karijakha.  Rung kothomayungno poriwi naikhe saimano Raima saima twima twngnwi  twi tolao kwlwgwi amchaini lukurok nok huk yakarwi ma thangmano rwgwi swijak. Aborok twima simi tongmaya, tongmani chini sirisitini kerang kothoma tai langmani hukumu bai gwdaljak botok toksa. Twimani mwkhangno chwng chini Dangwima Dangwiphani simi tabuk jora thangwi tongmani luajima nugo. Boni rukungo hathai hapung huk haba khul siping tongbaimani. Tei aboni logi logi tongo Jaduni, Dangdu, Chongpereng, Sumui, Sarinda akorog. Tabukni jora aborog nukliya a manwirog chini bagwi belai nangkukmani bwthai.

4. MWNAKNI POHOR

Mwnakni pohor kothomayung Kunjabihari Debbarmabai swijak. Bini o kothomayung 2002 bisio swiwi karijago. Jorani turo borok raida bwchap jotono swlaijak thango. Jora jora gothokma eba gothok tongmarog jephuru kha jolok jolok yogwi phaio aphuru sesa sasa twimuk choromui phaimanino tolwi nukhung kothoma swnamani gwrwng achai phaio.

5. LANGMANI RUKUNGO

Swikwrwng Sunil Debbarma bai swijak Langmani Rukungo kothomayung 2003 bisio swiwi karijago. Karinai motha wngkha kokborok sahitya samsad (KSS). Bupha kwrwija nukhungni bwsa okra bwrwi Sumti mungwi nukhungni poja horna nangkha. Bwswk joratwi birmano kwlainani nangkha abono rwgwi swijak o kothomayung. Bini o kothomayung kok kholna kwrwng langma thakjak Sudhanwa Debbarmano yapharwi swijak.

6. 1980

Khoroksa sakham nainai kokrwbaino hamjagwi Dr Atul Debbarmabo kothomayung kaisa swikha bini kothomayungni mung wngkha 1980 karimani bisi wngkha 2006. Bini o kothomayungni kok bothoma wngkha 1980 bisio Tripura hao choba nangwi uphwla kaphwla wngwi birman manjagwi tongmano rwgwi swijak.

7. DOLAI TWIMA NARO

Dolai Twima Naro kothomayung Dr. Bijoy Debbarma bai swijago.  Bini o kothomayung karijakma bisi wngkha 2008 bisi. Twipra hasteni borokni hukumu tongmung chamung nok huk motha akorogno twiwi o kothomayung swijakha.

8. TONGTHAI NAITUGWI

Kokborok kokrwbaini bisingo swikwrwng tei boromgwang hwnwi sinijagwi tongnai Shyamlal Debbarma bai swijak Tongthai Naitugwi kothomayung 2007 bisi swiwi karijago. Bini o kothomayungo ma pha kwrwi wngwi tongthai naitugwi khoroksa cheraini langma bahaikhe kesebo kwlai abono phunukna naijakha. Wakhirai wngkha o kothomayungni main character. Abo simiya bini kothomayung Jogai bohok mungwi khoroksa rang ri gwnang tei thai kheto kwbang tongwibo wngjakya teibo monokna naimani kok. Abo hai borok hodani bagwi busu. 

9. LOKHOPOTI

Swikwrwngjwk Sefali Debbarma bai swijak 'Lokhopoti' kothomayung 2010 bisio swiwi karijakha. Bini o kothomayungo buma bupha kwrwi khorok sikla bwrwi Senatini langma hodao bwswk tong kesebo kwlai tongnani nang abono phunukna naijakha.

10. KHORANG BUKCHA KHALWNG

Swinai wngkha tabukni kwtal jorani swikwrwngjwk sefali debbarma. Bini bijap karijakmani bisi wngkha 2015 karinai motha wngkha TTAADC Language wing.


Sakani khursajak kothomayungno karwi teibo tongo.

Check & Analysis

Follow khaidi⬇

          

Comments

  1. Belai na Nangkhok mani tei sininani

    ReplyDelete
  2. LANGMANIRUKUNGO KOTHOMAYUNG(NOVEL) KISA CHERWI SAGA DI ANG CONFUSED WNGJAK TONG KHA

    ReplyDelete
    Replies
    1. Sir tongthai rutugwi kisa koyaphang ri khai bwlai nu cha nai sir hambai

      Delete
  3. 1980 kothomayung 2005 bisio si wngna bwla. Kaham khe sagradi

    ReplyDelete
  4. Chethuwang kothomayung ni kisa details upload khaidi

    ReplyDelete
  5. Lokhopoti kothomayung kisa cherwi sagradi

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

KOKBOROK KOKNI LAIBUMA

HISTORY OF KOKBOROK LANGUAGE Introduction :-         Bharat ha kotorni uttar-pub amchaini kaisa chikonkuk haste wngkha Tripura. O Tripura hasteono Kokborok kokni tongthai. Sino-Tibetan kokbosongni Tibeto-Burmese kokdekni kokbupwra wngkha Assam-Burmese, tei o Assam Burmese-ni achaikha Bodo-Garo, Dimasa, koch, Mech, Chutiya, Rabha, Hajong,Moran tei Kokborok kok akorog. O kokrog jotono kaisa tai kaisabai halok kwrwnglaijak kok. Sana thangkhe o kokrog jotono buma kaisani bwsa tei Sister language bo hwnwi sinijagwi tongo. Tabuk o kokborok kokni laibumano rwgwi naina thangkhe kokborok kok buphuruni simi sajagwi phaikha kebo soi soikhe sawi rwiwi manya, phiyaba 10000 bisi swkang sajagwi phaikha hwnwi chongjagwi tongu eba chongwi nalaikha. Jisu khristo achaimani swkang jorao Tibeto-Burman kokbosongni Bodo, Dimasa, Kokborok, Garo, Rabha, tei Mech kok saitongnai borokrog Assam hasteo thansakhe kwdwkma bisi romwi tonglaikha. Aboni ulo borog Assam hasteni kurung kurun...

Shyamlal Debbarmani sinimung tei swimung

Swikwrwng Shyamlal Debbarmabo wngkha kokborok kokrwbaino hamjaknai tei sak tharwi samung tangnaini bisingo khoroksa. Bo 1951 bisini  November talni 2 salmario Bishalgarh amchaini Rongmala kamio achaio. Buphani mung wngkha Ramanimohan Debbarma tei bumani mung wngkha Brotokona. Borom gwnang Shyamalal Debbarma Cheraini simino Kokborok korwbaio tongnani tei swinani muchungjago. bo puilao swimungni haparo yapiri semani kokborok swimung baiya, bo puilao Bangla kokbaise swimungni haparo yapiri barogo. Aboni ulose baithangni mani kokno hamjakna rwngwi kokborokni bagwi saktharwi swimunggo yak rio. Shyamlal Debbarmani buchu Kornel Debbarmabo nogo  শীমদভাগবত tei গীতা -rog tonio nogo harisoba khwlaiphuru porirwna bagwi tei khwbo khwlairio. Haiphano kha kochomjakya wngwi waisa uisu samung kwrwi sanjarogo busukni khuktwi(Shyamlal)- porima khwnao aroni kothomarog, bwchwi Sudhra bo logi rio waisa uisu. A mahakavyoni ros kwtwi kothomarogno Shyamlalno muwani phwnagwi swimungni haparo ...

Dongoino Ringdi

Koklop wngkha kaisa kuthuk wansukmung, kisa kokni bisingtwi kwbangma kok sanani naio. Khoroksa swinai kuthuk wansukmung tei kuthuk kothaini bisingtwi koklop swio eba phunukna naio. Koklop bisingo kaisa kokmang huijak tongo, kaisa kok kwcharmung tongo. Abohainono koklop hino. Dongoino Ringdi koklop bo obohaino oro Khumpui kerang kothomano rwgwi sajago, phiya tamo sana nai abono chwng tabuk nailaiyanw. Khumpui kerang kothomano muitu khwlaiwi. Dongoino Ringdi Bongshi Thakur Dongoiwi dongoi hwnwi ringdi, Bibi kankha bwkhwrwi, Hanok kankha babwrai, Totwra jora twi lomkha Taile lerliya. Dongoile kisa nasingwradi.  Koklop Swikwrwng Bongshi Thakur bai swijak "Dongoino Ringdi" koklop  1983 bisio puila 'Kokborok koklop bwchap' bijabo sapogwi karijago. O koklop "Khumpui Baruru" kerang kothomano rwgwi swijak. Swinai bini o koklopni bisingtwi Dongoima Dongoipha jorani simi khuk bai khugo sajagwi phaimani Khumpui kerang kothomano rwgwi b...