Skip to main content

Hukno Rwgwi Borok Dopha

HUKNO RWGWI BOROK DOPHA 
By Bikash Debbarma

Kwdwkma bisi swkango HUK wngkha Songduk eba Borok dophani kaisa thangwi tongna lama. O Huk kokno swikong romwi swina thangkhe swilaio rigwi swibaigwlak, tamoni hinmale Hukni kokno aswk kwlaite khai sawi sabaya. O Huk kokthai sathani, swithani chikosa phano Borok dopha hwnwi agi tei tabuk jora je borok dophani sinimung manwi tongo abo o HUK kokthainino manwi tongo. Tamoni hinmale Hukno wngkha chini Borok dophani sinimung. Hukno karwi Borok dophani kokno khursawise manya. Hukno rwgwino chini Borok dophani tongmung-chamung, rwchapmung-mwsamung, takmung-rikmung, lopmung tei kanmung-chummungni mari tabuk borok dopha hwnjaknairogni Hukumu wngwi tongo. Aboni bagwino sajago Huk wngkha chini Borok dophani Hukumu tei Mukumu.
Bharat Ha Kotorni salgra salka bwkhakni kaisa chikonsa haste wngkha Tripura. O chikonsa Tripura haste-no wngkha Borok dophani tongthai chathai tei thwithai. Huk chini Borok dophani borokrog simi khwlaio amtwiya kwbangma ha eba thairogobo juda juda bosongni borokrogbai khwlaijagwi tongo tei khwlaijagwi phaikhwna. Abohaino chini o Tripura hao bo Borok dophano karwi kubuni bosongrogbo tongbaio. Phiyaba Borok dopha eba songduk dopha hinjaknairog hinkhe kwbangkukno hachuk bolong thaio nok nukhung khawi tongbaio. O Borok dophani borokrogni langmano wngkha Huk. O Hukno Borok dopharogni jora kaisao thwi bekreng tai bahan hwnwi mano. Tamoni hinmale Hukno wngkha Songduk dopharogni yaphang tei yarwng. Sana thangkhe Hukbai chini Borok dophani borokrog twrwk twrwk yak kaklaikha. Tamoni hinmale jora phero kochogwi tabukni Borokrog  kwtal jorao yapiri baroklaikha. Phiyaba tabukni o Nwichisa sara bisi kusungo sokphaibo chwng Borok dopha hinjaknairog baksa baksa tabuk phano ''HUK'' no karwi eba huk bai chalwi mansukyakhu tei chalwi bo mangwlak. Tamoni hinmale Huk chini thwibai gwdaljak tei chini langmabai kwrwngjak. 
Tabukni O kwtal jorao Chini dophani Borokrogni bisingo phano baksa baksa borokrog HUK nukkhwna tei baksa borokrog nukya bo tongu, Haiphano Da bura tei nana bwrwichwk songni khuktwi  khwnamabaino mokolo basio Hukni tongthokmung tei tongkhor bahai wngna hwnwi. Phiyaba tabukbo hachuk hathairogo chini Borok dophani borokrogbai Hugo thaijak bwthai, muikwthwng akorog chaui manwi tongo.  Ku Kubuino Da bura tei Nana bwrwichwksong saui kwlangma haino Hukni Mai, thaichumu-Dorompai, Khumdurupui, Momphol, Masinga, maswi, Bojra, Sobai, Lubiya, Moso, Mogodam, Mami mai guriya, Banta, Muimasing, chakumura, khaklu borok tei hai jatrepot manwi khwnwirog kubui kubuino kothok tei motomsai tongo. Aborogno karwi teibo Hugo mai kaima logi logi Khul, Siping tei pat akorogbo kaijago. Kok wngkha  chawi thangwi tongna bagwi je nangmani manwi-khwnwi tei chamung-nwngmung  jotono tongbaio eba manthokbaio Huk khwlaikhe. Abo hai kheno bisi eba bisani bara Huk khwlaiwi tisaui narakmano chini songduk eba Borok dophani borokrog hohom dodomni bisingtwi nok nukhung khalai tonglaijao. 
Hukni bisingtwino Borok dopha  tei Borok dophani bisingtwino Hukumu.  Tei o Hukumuni bisingtwino Mukumu wngwi tongo. Romdi Hukni bisingtwino  Jadu kolija, Tangbiti, Waying Khilimung, Mamita ahai kwbangma rwchapmung-mwsamung akorog achaio. Sana thangkhe  Hukni bisingtwino Borok dopha hwnwi  sinijagwi tongo. Borok dophani borokrog Huk khwlaikhe jotono pal pal hou hou khe Hugo thanglaio tongthothokkhe. Huk khwlaina bagwi bolong naimani simi chengwi mai kwtal chalaima jora joto jagano pal pal okwra-chakwra, sikla-sikli, cherai khonai jotono tongthoklaima, rwchaplaima, thanglaima phailaima nukjago. Obo wngkha Borok dophani tongmung-chamung. O kok sathani mungsa kebengmung kwrwi, tamoni hinmakle o kok kubui.  
Tabuk kok hinkhe hai O HUK tamo tei bobo ahai khe khaijak aborogno twiwi khamao sukurubwi swiwi phunukjaganw-
HUK khwlaina thangkha khe puilaono kami kaisani borokrog kuthumlaiwi kami chokdiri-ni nogo palkhe achugwi kok chaplaio. Bisini Huk boro khwlaikhe hamno tei boro Hukni mai kaham khe mano hwnwi kokchaplaima ulo wansuklaiwi Chini borok dophani borokrog bolong nainani chenglaio. Tei ulo je thai kaham mano arono Bisini HUK khwlaina chonglaiwi pal baksakhe samung khwlailaio. Phiyaba Songduk eba borok dophani borokrogni thangwi tongna bagwi lama kaisa wngkha HUK, o kok chwng puila bwkhago salaikha. Tamoni hinmale Huk kwrwi hinkhe borogni langma kwrwi ahai.  O Huk khwlai manibo kaisa raida tongo kaisa thaio waisani sai kwbamg Huk khwlaijakya, jora jorao Hukni mairog hamkhe kaisa thaiono bisinwini bagwi Huk chao eba khwlaijago. Abohaino Borok dophani borokrogbo bisi kiphilwi phaikhe Huk seui chama haino thai swlai swlaiwi nok nukhung seui je bisio thai swlaiwi huk khaio arono nok nukhung seui ma tongwilaio. O kokrog bwswk joratwi kubui abole siya phiya Dongoima dongoiphani jorarogo tei chuchu-chwchwi songni khukrogo tei bijaprogobo swijak tei khursajak mano. 
Wansugui naikhe Huk khwlaina bagwi Borok dophani borokrog kaisa thaini tai kaisa thaio nok nukhung sena nangma bagwino porinani swrwngnani jora kwrwina tei jora riwi manyana Huk se sewi chana nangma bagwi. Haini bagwino Borok eba songduk dophani borokrogni HUK khwlaimano karwi tai kunu mungsa lama kwrwi thangwi tongna bagwi a jorarogo. Aboni bagwino HUK Borok dopharogni kaisa thangwi tongna lama hwnwi sajago. 
Buphuruni simi borokrog  Huk khwlaina chengkhwna ? Abo kebo swrai swraikhe saui riui manya. Phiya o kokni phirokmung rwnano thangkhe saui mano jephuruni simi borokrog bolongni bwthairogno chaui tongmanino yakarwi Mai-Mui songwi chanani swrwngkhwna aphuruni siminio HUK khwlainabo chengkhwna.  Oro o koknono sana kwlaio agi saimanhorya jorarogo Hayungni joto borokrogno HUK khwlaiwi chaui thangwi phaikhwna. Tamoni hinmale borokrogni CIVILIZATION ni puila chengma jora  kebo Langol-Juwal, tracter eba Musuk-Misip bai al chuaiwi mankhwna hwnwi puito khwlai manya. Phiyaba HUk khwlaiwi chaui thangwi phaikhwna o kokle phan sotonwino sawi mano eba puito khwlaimano. Tangwi hinmale Huk khwlainani bagwi Da simise nango. O Da khungsa baino borokrog thangwi tongnani bagwi HUK khwlaiwi Bisani mai-khul tisai narago.  Oro o koknobo sathai khwlaio Hukno aswk tongthok-chathok tei naithok khwlai tisai mannai tei abono baithangni Hukumu khwlai tisai mannai tei langmabai kwrwngrwi thwibai gwdalrwi mannaile chini Borok dophani borokrog simino wngna hwnwi kha khaiwi mano.
Agini jorao Borok dopharogni langma obohai tongthothok tongmani, aphuru eba Dongoima-Dongoipha songni jorarogo Borok dopharogni halokbo belaino kaham. Khorksa tei khoroksano chubalaio, ualai-suklai kwrwi, okwra-chakrarogno belaion borom rio. Sirisitini simi khwlai phaimani Hukni kothoma eba raidarog aswkbai paiyakho. O Hukni kothoma eba raidarogno sasini sauibo sabaya, khwnasini khwnaibo khwnabaya. Abo kaisa Borok dophani laibuma. Huk tongmabaino chwng tabuk aswk jora sokphaikha. 
Phiyaba agini tongthok-chathok, tongmung-chamung, Huk khaimung, tangmung, twimung, sirisitini rwchapmung-mwsamung, Borok dophani kanmung-chummung, mai kwtal chamani raidarog tabuk twrwk twrwk kwmana bwkhak yapiri sejak. Kwmana bwkhak Yapiri sejak hwnwi sakhe abo chayse wngnai, sana thangkhe komorna bwkhakse tabuk dewakjak eba yapiri barukjak . Chini Borok dophani tongmung-chamung kwbangma agini simi tabuk jora swlaijakbaikha. Borokrog tabuk baithangni bwskangtwino sakni Hukumu kwmai tongma sirwkya wngwi tongkha,  Kisa kokbai sana thangkhe agini Borok dophani tongkhor aswk kwrwikha, twrwk twrwk jorani turo kochogwi khama bwkhak teibose tokhwlai tongkha hwnwi mano. 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

KOKBOROK KOKNI LAIBUMA

HISTORY OF KOKBOROK LANGUAGE Introduction :-         Bharat ha kotorni uttar-pub amchaini kaisa chikonkuk haste wngkha Tripura. O Tripura hasteono Kokborok kokni tongthai. Sino-Tibetan kokbosongni Tibeto-Burmese kokdekni kokbupwra wngkha Assam-Burmese, tei o Assam Burmese-ni achaikha Bodo-Garo, Dimasa, koch, Mech, Chutiya, Rabha, Hajong,Moran tei Kokborok kok akorog. O kokrog jotono kaisa tai kaisabai halok kwrwnglaijak kok. Sana thangkhe o kokrog jotono buma kaisani bwsa tei Sister language bo hwnwi sinijagwi tongo. Tabuk o kokborok kokni laibumano rwgwi naina thangkhe kokborok kok buphuruni simi sajagwi phaikha kebo soi soikhe sawi rwiwi manya, phiyaba 10000 bisi swkang sajagwi phaikha hwnwi chongjagwi tongu eba chongwi nalaikha. Jisu khristo achaimani swkang jorao Tibeto-Burman kokbosongni Bodo, Dimasa, Kokborok, Garo, Rabha, tei Mech kok saitongnai borokrog Assam hasteo thansakhe kwdwkma bisi romwi tonglaikha. Aboni ulo borog Assam hasteni kurung kurun...

Shyamlal Debbarmani sinimung tei swimung

Swikwrwng Shyamlal Debbarmabo wngkha kokborok kokrwbaino hamjaknai tei sak tharwi samung tangnaini bisingo khoroksa. Bo 1951 bisini  November talni 2 salmario Bishalgarh amchaini Rongmala kamio achaio. Buphani mung wngkha Ramanimohan Debbarma tei bumani mung wngkha Brotokona. Borom gwnang Shyamalal Debbarma Cheraini simino Kokborok korwbaio tongnani tei swinani muchungjago. bo puilao swimungni haparo yapiri semani kokborok swimung baiya, bo puilao Bangla kokbaise swimungni haparo yapiri barogo. Aboni ulose baithangni mani kokno hamjakna rwngwi kokborokni bagwi saktharwi swimunggo yak rio. Shyamlal Debbarmani buchu Kornel Debbarmabo nogo  শীমদভাগবত tei গীতা -rog tonio nogo harisoba khwlaiphuru porirwna bagwi tei khwbo khwlairio. Haiphano kha kochomjakya wngwi waisa uisu samung kwrwi sanjarogo busukni khuktwi(Shyamlal)- porima khwnao aroni kothomarog, bwchwi Sudhra bo logi rio waisa uisu. A mahakavyoni ros kwtwi kothomarogno Shyamlalno muwani phwnagwi swimungni haparo ...

Dongoino Ringdi

Koklop wngkha kaisa kuthuk wansukmung, kisa kokni bisingtwi kwbangma kok sanani naio. Khoroksa swinai kuthuk wansukmung tei kuthuk kothaini bisingtwi koklop swio eba phunukna naio. Koklop bisingo kaisa kokmang huijak tongo, kaisa kok kwcharmung tongo. Abohainono koklop hino. Dongoino Ringdi koklop bo obohaino oro Khumpui kerang kothomano rwgwi sajago, phiya tamo sana nai abono chwng tabuk nailaiyanw. Khumpui kerang kothomano muitu khwlaiwi. Dongoino Ringdi Bongshi Thakur Dongoiwi dongoi hwnwi ringdi, Bibi kankha bwkhwrwi, Hanok kankha babwrai, Totwra jora twi lomkha Taile lerliya. Dongoile kisa nasingwradi.  Koklop Swikwrwng Bongshi Thakur bai swijak "Dongoino Ringdi" koklop  1983 bisio puila 'Kokborok koklop bwchap' bijabo sapogwi karijago. O koklop "Khumpui Baruru" kerang kothomano rwgwi swijak. Swinai bini o koklopni bisingtwi Dongoima Dongoipha jorani simi khuk bai khugo sajagwi phaimani Khumpui kerang kothomano rwgwi b...