Skip to main content

Langmani Rukungo Sumotini Tonggwrwng




Swikwrwng Sunil Debbarmabai swijak ‘Langmani Rukungo’ kothomayungo chwng Sumoti hwnwi khoroksa bwrwi borokni tonggwrwngno mano. O kothomayungo Sumotini nukhungni kaham hamya jwngjalni kokrognono kothoma rwgwi swijakha. Bini nukhungo Buma bupha, buphayung tei hanok kwnwino twiwino borogni nukhung. Phiyaba achomsa bupha mwtai chalangmani yagulo bwsajwk okra wngwi Sumoti bini nukhungni pojano ma horkha. A poja twina nangma bagwino sumotini wansukmung, muchungmung tei khakamungrog kwmawi thangbaio. Tamoni hinba nok nukhungni pojano horte horte bo bini muchungmarogno pogwi thangbaio. Chwng jotono sio birmno kwlaikha hinkhe borokrog twio kwlwk kuphung wngma hai wngo. Haikheno Sumotini langmanobo jora kaisa birmani pojano twiwi naikolwi ma tongkha kwlwk kuphung wngwi. Jora kaisa bobo pora lekha swrwngwi kuchuk  kolok kotor wngwi borokbai sinijaknani eba buibai kaham hinjakna muchungmani, phiyaba abo jotono oroi-poroi wngwi thangbaio. Nobar kotor phaiwi nok huk buphang waphang swbaitwi jotono kobonwi uriwi twlangmatwi bini a imangrogbo nokbarbai baksa birmanni kundulo kwlaiwi uriwi thangbaikha. Abotwikhe twrwk twrwk nok nukhungni barja eba samungbai twi dulte dulte bini langmao kwbangma birmani kothomarogbo sawi mano. 


Sumotini Tonggwrwng/Thwnggwrwng: 


Sumotini tonggwrwngno rwgwi naikhe bo belaikhe kha kolok tei wansukna kwrwng bwrwi. Buphayung tei bahanoksong jora rwgwi bibi Sumotino twiwi wansukya phano Sumoti borogno twiwi belaikheno wansugo. Bini wansukmung wngkha bo kaijagwi thangkhe  - Buma, buphayung tei bahanoksong sak saichung bachathanio lama koronai tei tong kesep wngwi phainai hinwi bini wansukmung. Aboni bagwino bo sakni hamjakmungno kotono toniwi jorani dwkhwino sotonwi, kha bisingo sakni muchungma eba khwlaina muchungma kokno hui huiwi kha kolok tei nukhung hamkwraini phaising wansugwi yapiri seo. Sumotini bwskango samung kwbangma tongo buphayung bahanoksongno pori riwi kolok kotorkhe tisanani nanganw abono bini kaisa imang. Sumoti wansugo bo tumungno kaijagwi thangkha hinkhe bini nok nukhungni borokrogno kahamkhe naikolwi twlangnai borok tongwlak  hinwi. 



Sumotinibo nukhung khawi bwsa bwtwi wngwi tongnani imang tongo haiphano bahanoksong kha siya jora rwgwi bibino twiwi wansukyabai sumoti hai khoroksa kha kosong kubuibai tongnai bwrwi, kha loksugwi hamkwraini bagwi samung khwlai tongmani mangpilirogno o kothomayungo swrai swraikhe phunukjakha. O kothomayungo sumoti khoroksa bwrwi wngwi binibo hamjakma tongo Badrai mungwi khoroksa chwlano. Tangwi hinkhe  bini langmano songsawi chwnariwi naithokthok khwlai rinai wngkha Badrai. Haiphano hagwino sumoti bini hamjakma, wansukma, muchungma akorog norwi nok nukhung barjano kotorkhe nukha. Oro sathai kwlaio sumoti wngkha khoroksa  hodani bagwi  tei nukkhungni bagwi wansukmabo chwng o kothomayungo nukha. 



Sumoti wngkha khoroksa bwrwi. Khoroksa ma phani sajwk wngwi bini khwlaithai bo jora khwlai phunukjakha.  Sumoti belai kha kolok  sak soinai tei aboni logi logi kha kwrak. Sana thangkhe khoroksa bwrwi wngwi bini samungrogno sursawi naikhe belaikhe wanamasingsa hinwi mano. Khoroksa bwrwi wngwi bini saktharmung tongmani bagwino Bwrwi swrwng tei hamkwrai motho mungwi kaisa swnamkha haiyakheba achuk riwi mankha. Aro buma bupha kwrwi bigra khagra nukhungni bwrwi bwsarogno twiwi phwrwngjago. Sumotibai naikoljak a mothao rangthongo baithang yakungbai bachai mannani tei ri supnani abotwirog phwrwngjago. Abono karwibo Madhyamik Drop out wngjak kwrwi nukhungni bwrwirogno toniwibo bini a mothao kahamkhe phwrwngjago. Aboni  bagwino o kothomayungo Sumotini tonggwrwng tei wansukmung  belaikhe kuthuk tei judakhe nukjago. Bo khoroksa kwrwi nukhungni borok, haiphano bo hoda dophani samung kahamni bagwi bo o samungni bwtangrog romkha. 



Khoroksa bwrwi wngwi tongna chana biyal phaisa chakhe phatiknwi chaya abo haikhe jora kaisa tongmani. Sumoti hai kha sinai tei jora rwgwi wansuknai wngmabaino bini nukhung twrwk twrwk chwnamani mangpilirog chwng nukha. Bo bini nukhungo hanok khoroknwi tei buphayung khoroksano rwng phwrwngnani tei chuk riwi rina bagwi belaikheno sak tharo tei wansugo. Sana thangkhe khoroksa bwrwi wngwi hanok tei phayungsongno naikolnani sakni swlai phano hamjakmung riwi bini kha kuwarbai langmani chobao yapri seo. 


Sumotibo sak baithang bo rwngswrwngmung swrwngna muchungjakmani, phiyaba rwngremchi jora poriwi tongphuruno bini bupha thwi thangjakha. Sumotini wansukmung wngkha sak baithang kuchuk beremni swrwngmung swrwngwi manliya phano buphayung, bahanoksongno langmani pohoro twlangwi borok swnamnani muchungjago. Sumotini tonggwrwngni bisingtwi chwng nugo bo baithangni bagwi wansukyawi luku hodani bwskango buphayung tei bahanoksongno rwngmari gwnang rang ri gwnang khwlaiwi kwlangna muchungjago. Tamoni hinba bo baithang birmanni duwaro kwlai bwswk kotor poja horna nangkha abo kahamkheno sawi mano. 


Comments

Popular posts from this blog

KOKBOROK KOKNI LAIBUMA

HISTORY OF KOKBOROK LANGUAGE Introduction :-         Bharat ha kotorni uttar-pub amchaini kaisa chikonkuk haste wngkha Tripura. O Tripura hasteono Kokborok kokni tongthai. Sino-Tibetan kokbosongni Tibeto-Burmese kokdekni kokbupwra wngkha Assam-Burmese, tei o Assam Burmese-ni achaikha Bodo-Garo, Dimasa, koch, Mech, Chutiya, Rabha, Hajong,Moran tei Kokborok kok akorog. O kokrog jotono kaisa tai kaisabai halok kwrwnglaijak kok. Sana thangkhe o kokrog jotono buma kaisani bwsa tei Sister language bo hwnwi sinijagwi tongo. Tabuk o kokborok kokni laibumano rwgwi naina thangkhe kokborok kok buphuruni simi sajagwi phaikha kebo soi soikhe sawi rwiwi manya, phiyaba 10000 bisi swkang sajagwi phaikha hwnwi chongjagwi tongu eba chongwi nalaikha. Jisu khristo achaimani swkang jorao Tibeto-Burman kokbosongni Bodo, Dimasa, Kokborok, Garo, Rabha, tei Mech kok saitongnai borokrog Assam hasteo thansakhe kwdwkma bisi romwi tonglaikha. Aboni ulo borog Assam hasteni kurung kurun...

Shyamlal Debbarmani sinimung tei swimung

Swikwrwng Shyamlal Debbarmabo wngkha kokborok kokrwbaino hamjaknai tei sak tharwi samung tangnaini bisingo khoroksa. Bo 1951 bisini  November talni 2 salmario Bishalgarh amchaini Rongmala kamio achaio. Buphani mung wngkha Ramanimohan Debbarma tei bumani mung wngkha Brotokona. Borom gwnang Shyamalal Debbarma Cheraini simino Kokborok korwbaio tongnani tei swinani muchungjago. bo puilao swimungni haparo yapiri semani kokborok swimung baiya, bo puilao Bangla kokbaise swimungni haparo yapiri barogo. Aboni ulose baithangni mani kokno hamjakna rwngwi kokborokni bagwi saktharwi swimunggo yak rio. Shyamlal Debbarmani buchu Kornel Debbarmabo nogo  শীমদভাগবত tei গীতা -rog tonio nogo harisoba khwlaiphuru porirwna bagwi tei khwbo khwlairio. Haiphano kha kochomjakya wngwi waisa uisu samung kwrwi sanjarogo busukni khuktwi(Shyamlal)- porima khwnao aroni kothomarog, bwchwi Sudhra bo logi rio waisa uisu. A mahakavyoni ros kwtwi kothomarogno Shyamlalno muwani phwnagwi swimungni haparo ...

Dongoino Ringdi

Koklop wngkha kaisa kuthuk wansukmung, kisa kokni bisingtwi kwbangma kok sanani naio. Khoroksa swinai kuthuk wansukmung tei kuthuk kothaini bisingtwi koklop swio eba phunukna naio. Koklop bisingo kaisa kokmang huijak tongo, kaisa kok kwcharmung tongo. Abohainono koklop hino. Dongoino Ringdi koklop bo obohaino oro Khumpui kerang kothomano rwgwi sajago, phiya tamo sana nai abono chwng tabuk nailaiyanw. Khumpui kerang kothomano muitu khwlaiwi. Dongoino Ringdi Bongshi Thakur Dongoiwi dongoi hwnwi ringdi, Bibi kankha bwkhwrwi, Hanok kankha babwrai, Totwra jora twi lomkha Taile lerliya. Dongoile kisa nasingwradi.  Koklop Swikwrwng Bongshi Thakur bai swijak "Dongoino Ringdi" koklop  1983 bisio puila 'Kokborok koklop bwchap' bijabo sapogwi karijago. O koklop "Khumpui Baruru" kerang kothomano rwgwi swijak. Swinai bini o koklopni bisingtwi Dongoima Dongoipha jorani simi khuk bai khugo sajagwi phaimani Khumpui kerang kothomano rwgwi b...